همه چیز در مورد سوختگی

آشنایی با سوختگی و راهکارهای درمان آن

همه ی ما در طول زندگی خود دچار سوختگی شده ایم. سوختگی انواع متفاوتی دارد. در این مقاله سعی داریم به بررسی انواع سوختگی و راه های درمان آن بپردازیم .

لطفاً جهت مطالعه ۵ دقیقه ای محتوای پیش رو با ما همراه باشید .

سوختگی چیست؟

سوختگی ها از شایع ترین آسیب هایی است که در خانه یا محیط کاری اتفاق می­ افتد، به خصوص در میان بچه ها واژه سوختگی در واقع چیزی بیش از یک احساس سوزش در پوست به دنبال تماس با یک جسم داغ است و سوختگی ها با آسیب شدید سلولی در محل ضایعه همراه هستند به طوریکه منجر به مرگ سلولی در محل تماس می­ شوند.

اغلب مواقع افراد بدون آنکه دچار اختلال و آسیب شدید و غیر قابل جبرانی شوند بهبود می ­یابند ولی بسته به علت و درجه سوختگی میزان آسیب می­تواند متفاوت باشد.

آسیب های سوختگی جدی تر نیاز به بررسی و مداخلات پزشکی اورژانس دارند تا فرد را از دچار شدن به اختلالات و پیچیدگی های بعدی محافظت کنند.

انواع سوختگی

سوختگی ها را برحسب پارامترهای متفاوتی طبقه بندی می کنند. بطور مثال:

از نظر شدت

• سوختگی درجه اول: قرمز فاقد تاول
• سوختگی درجه دوم: تاول مشاهده می ­شود و در نقاطی از پوست تورم و ضخیم شدن پوست مشاهده می ­شود.
• سوختگی درجه سوم: دارای ضخامتی یکنواخت با ظاهری سفید و چرمی شکل

یک سوختگی شدید تر هم تحت عنوان درجه چهار وجود دارد که ویژگی های سوختگی درجه سوم را دارد ولی از پوست هم فراتر رفته و لایه های زیرین مانند: اعصاب، تاندون و …. را نیز درگیر کرده است.

انواع سوختگی ها از نظر عامل ایجاد کننده

• سوختگی ناشی از مایعات بسیار داغ و یا در حال جوشیدن
• سوختگی شیمیایی
• سوختگی ناشی از الکتریسیته
• سوختگی ناشی از آتش مانند شعله شمع، کبریت و روشنایی ها
• آفتاب سوختگی ( کنار دریا، اسکی، کارگران مزارع در تابستان ها

درجه سوختگی به علت ایجاد کننده آن ارتباطی ندارد و اجسام بسیار داغ مانند مایع در حال جوش می­ توانند، هر سه درجه از سوختگی را باعث شوند. بسته به آنکه دمای آن ماده چقدر بوده و مدت تماس آن ماده با پوست چقدر بوده درجه سوختگی متفاوت خواهد بود.

سوختگی های شیمیایی و الکتریکی نیاز به ملاحظه طبی و پرستاری و مراقبت سریع اورژانسی دارد زیرا صرف نظر از شدت و علائم سطحی می­ تواند آثار بدتری را در درون بدن و عمق ناحیه سوختگی ایجاد کند.

سوختگی درجه اول

این نوع سوختگی ها حداقل آسیب پوستی را ایجاد می­ کنند و به همین دلیل سوختگی سطحی نیز نامیده می ­شوند. زیرا خارجی ترین لایه پوست را درگیر می کنند.

علائم سوختگی درجه اول شامل : قرمزی، حداقل میزان التهاب و تورم، درد و در حین سوختگی خشکی و پوسته پوسته شدن محل آسیب مشاهده می­ شود.

تا زمانیکه سوختگی فقط بالاترین لایه پوست را درگیر کرده باش،د علائم و نشانه ها به دنبال ریزش لایه فوقانی محو میشوند، این سوختگی ها معمولاً ظرف مدت ۷ الی ۱۰ روز بدون اسکار گذاری خوب می­ شوند.

با این حال اگر وسعت ناحیه سوختگی بیشتر از سه اینچ باشد و یا در نقاطی مثل صورت یا روی مفاصل مانند زانو، مچ پا، پا، ستون فقرات، شانه ها، آرنج و ساعد هستند بهتر است توسط پزشک مورد معاینه قرار گیرند.

این سوختگی ها غالباً با مراقبت های خانگی درمان می­ شوند. این مراقبت ها  شامل:

• خیساندن محل سوختگی در آب سرد برای مدت ۵ دقیقه یا بیشتر
• استفاده از مسکن مثل استامنوفین برای تخفیف درد محل سوختگی
• استفاده از بی حس کننده ها مثل لیدوکایین و یا ژل آلوئه ورا برای نرم کردن پوست
• استفاده از یک پماد آنتی بیوتیک و چرب کردن محل سوختگی با این پماد و سپس پوشاندن محل سوختگی توسط یک گاز استریل باعث تخفیف درد بیمار می ­شود.

سوختگی درجه دوم

این سوختگی از نظر آنکه آسیب از بالاترین لایه پوست به سمت لایه های زیرین نفوذ می­ کند نیازمند توجه بیشتر است. این نوع سوختگی ها باعث می ­شوند که پوست دچار تاول شود و قرمزی و زخم ایجاد شود.

به مرور تاول ها می ترکند و باعث مرطوب شدن و عرق کردن زخم می ­شوند و این ترشحات باعث زخم دلمه داری می­شوند که در تمام سطح سوختگی گسترش می ­یابد. ب

به دلیل ظاهر شکننده این نوع زخم، تمیز نگه داشتن و بانداژ استریل آن جهت جلوگیری از عفونت اهمیت زیادی دارد.

این بانداژ به تسریع بهبود زخم کمک بیشتری می­ کند.

هر چه میزان و شدت تاول ها بیشتر باشد مدت ترمیم زخم سوختگی بیشتر طول می­ کشد.

گاهی اوقات برای ترمیم محل سوختگی از پیوند پوست استفاده می­شود.

در این روش از نقاط دیگر از پوست بدن که سالم است گرافت ها برداشته شده و در محل آسیب گذاشته می ­شوند.

درمان سوختگی درجه دو

• پوست را برای مدت حداقل ۱۵ دقیقه زیر آب سرد قرار دهید.
• از داروهای تسکین دهنده درد مثل استامنوفین و بروفن استفاده کنید.
• از کرم آنتی بیوتیک برای پوشاندن سطح تاول ها استفاده کنید.

اگر سوختگی سطح وسیعی از بدن را در بر گرفته بود و یا در مناطق زیر وجود دارد حتماً به پزشک مراجعه کنید.

صورت ، دست ها، باسن ، رانها، پاها مچ به پایین

سوختگی درجه سه

این سوختگی ها صرفنظر از نوع چهارم که آسیب شدید و عمیقی بر جای می­ گذارد شدید ترین نوع سوختگی به حساب می­آید. یک تصور غلط وجود دارد که این سوختگی ها درد ناکترین انواع سوختگی هستند ولی در این درجه از سوختگی آسیب پوست به حدی شدید است که اعصاب پوستی را در بر گرفته و برای همین ممکن است هیچ نوع دردی وجود نداشته باشد.

بر حسب عامل ایجاد کننده علائم زخم و سوختگی درجه ۳ ممکن است متفاوت باشد:

• رنگ سفید و موم مانند
• زغال مانند
• قهوه ای تیره
• ظاهری برجسته و چرمی مانند
• تاول هایی که پیشرفت نمی­کنند.

بدون جراحی این زخمها با یک اسکار بد شکل و جمع کننده بهبود می­ یابند و هیچ زمان مشخصی برای ترمیم کامل این زخم ها نمی ­توان تصور نمود.

هرگز برای درمان این نوع سوختگی ها خودتان اقدام نکنید. سریعاً به سرویس اورژانس مراجعه نمایید و در طول مدتی که برای دریافت کمک پزشکی منتظر هستید عضو آسیب دیده را در سطح بالاتری از قلب قرار دهید. لباس هایتان را خارج نکنید ولی مطمئن شوید که پارچه و جسم خارجی به زخمتان نچسبیده است.

عوارض

در مقایسه با زخم های سوختگی درجه یک و دو، زخمهای درجه سه بیشترین عوارض را به همراه دارند. عوارضی مانند عفونت ها، از دست دادن خون، شوک ( که حتی می­تواند منجر به مرگ شود) و در تمامی زخمها خطر عفونت وجود دارد زیرا که سد دفاعی پوست شکسته شده است و نسبت به میکرو اورگانیسمها به خصوص باکتری ها نفوذ پذیر شده است.

کزاز یکی دیگر از عوارض اینگونه سوختگی هاست. کزاز یک عفونت باکتریال است که سیستم اعصاب را تحت تاثیر قرار می­ دهد و باعث مشکلاتی در انقباضات عضلانی می­ شود.

سوختگی های شدید، ریسک افت دمای بدن و کاهش حجم مایعات بدن را به دنبال خواهد داشت.

پیشگیری از انواع سوختگی ها

طبیعتاً بهترین و واضح ترین راه برای جلوگیری از سوختگی ها، جلوگیری از شرایط به وجود آورنده وقوع آنهاست. هر چند که بسیاری از موقعیت های شغلی شما را در خطر سوختگی قرار می­دهد ولی بر اساس آمار بیشترین سوختگی ها در محیط منزل اتفاق می­افتد و کودکان و نوجوانان گرو ههای در معرض خطر و آسیب پذیر سوختگی ها به حساب می­آیند .

نکات ایمنی

• کودکان را از محیط آشپزخانه و پخت و پز دور نگه دارید.
• قوری، قابلمه و کتری را در شعله های عقبی گاز قرار دهید به طوریکه قابل دسترسی برای اطفال نباشند.
• کپسول آتش خاموش کن را در کنار آشپزخانه قرار دهید
• در محل های عمومی دتکتورهای دود را ماهی یکبار کنترل کنید
• دتکتورهای دود را هر ده سال یکبار تعویض کنید.
• دمای آبگرمکن را زیر ۱۲۰ درجه فارنهایت ست کنید.
• فندک ها و کبریت ها را در دسترس قرار ندهید و در جای مناسب نگهداری کنید
• برای خروجی های برق ( پریز ها) درپوش و کاور قرار دهید
• کابل های برق را که دارای سیم های قابل رویت هستند دور بیندازید.
• مواد شیمیایی را دور از دسترس قرار دهید و هنگام کار با آنها از دستکش مناسب استفاده کنید.
• حتما از کرم ضد آفتاب استفاده کنید و در معرض نور مستقیم آفتاب قرار نگیرید.
• دقت کنید که تمام دود محصولات دود زا ( بخاری و…) کاملاً از محیط خارج شده باشند.

همچنین مهم است که یک برنامه مانور آتش نشانی را تمرین کنید.

در مواقع آتش سوزی خیلی مهم است که زیر فضای دود برای حرکت از نقطه ای به نقطه دیگر سینه خیز بروید و این شانس شما را برای فرار از آتش و گیر نیفتادن در آن بالا می­برد.

نویسنده و گردآورنده : دکتر ندا کاویانی

اطلاعات تماس و آدرس مرکز طبیب اول

تهران ، خیابان مدنی بالاتر از مترو سبلان – روبروی بانک ملت – نبش خیابان نوری ، واحد۵

تلفن:  ۷۷۰۳۳۰۲۴-۰۲۱

تلفن:  ۷۷۰۳۳۰۲۶-۰۲۱

مشاوره پزشکی:  ۰۹۱۲۳۳۵۶۳۸۸

مشاوره پرستاری: ۰۹۱۲۸۳۵۶۳۸۸

چنانچه نیاز به مشاوره با کارشناسان ما دارید منتظر صدای گرمتان هستیم

سلامتی روز افزون شما آرزوی همیشگی ماست